Hotline: 0978 752 888 - 0946 475 485
Chiếu sáng mỹ thuật kiến trúc cổ – Ánh sáng làm nên vẻ đẹp kiến trúc
Ngoài trang trí các tòa nhà cao tầng hiện đại, các công trình kiến trúc cổ điển cũng là những giá trị cần được bảo tồn và tôn tạo vẻ đẹp. Chiếu sáng mỹ thuật sẽ làm nổi bật vẻ đẹp của các kiến trúc cổ. Việc này không đơn thuần là sử dụng đèn công suất cao chiếu thẳng vào công trình, mà là một công việc công phu, tỉ mỉ. Chiếu sáng đòi hỏi nghiên cứu kỹ lưỡng về đặc điểm kiến trúc, không gian xung quanh và mục đích sử dụng ánh sáng để quyết định phương pháp, phương tiện và màu sắc phù hợp. Mỗi khu vực sẽ có cách chiếu sáng khác nhau: chiếu sáng cho cao ốc văn phòng khác với khách sạn, khu thương mại giải trí hoàn toàn khác so với chiếu sáng mỹ thuật kiến trúc cổ…
Vai trò của chiếu sáng mỹ thuật kiến trúc cổ
Chiếu sáng mỹ thuật kiến trúc cổ là việc khai thác hiệu quả ánh sáng nhân tạo để khắc họa và làm nổi bật các đặc điểm đặc trưng của công trình, tạo sự hấp dẫn, sống động và rực rỡ hơn vào ban đêm. Hiệu quả của việc chiếu sáng mỹ thuật kiến trúc cổ đạt được thông qua các giải pháp về: phương pháp bố trí chiếu sáng, mức độ chiếu sáng và màu sắc ánh sáng.
- Ánh sáng có vai trò hết sức quan trọng đối với chiếu sáng mỹ thuật kiến trúc cổ:
- Ánh sáng từ các thiết bị chiếu sáng sẽ khẳng định các tuyến tính, làm duyên dáng các bình diện, làm nổi bật thêm các khối hình trong không gian ba chiều của các công trình kiến trúc cổ;
- Khi chiếu sáng, ánh sáng góp phần làm thay đổi không gian kiến trúc, có tác dụng đồng nhất hóa không gian, phát hiện và làm nổi bật bề mặt của kiến trúc cổ, che giấu hoặc kiểm soát bề mặt. Công trình có thể trông cao hơn, thấp hơn, lồi ra hay lõm vào tùy thuộc vào cách bố trí ánh sáng phù hợp.
- Ánh sáng thể hiện một cách hoàn hảo những triết lý ẩn chứa trong ý đồ sáng tạo nghệ thuật công trình hay ý tưởng của người thiết kế. Xét về tổng thể kiến trúc, ánh sáng làm nổi bật các nét riêng biệt của từng hình dáng, cá thể và chi tiết của kiến trúc cổ trong tổng thể hài hòa có sự đan xen phong phú;
- Ánh sáng đóng vai trò trung gian tạo sự hòa hợp giữa công trình kiến trúc cổ với môi trường xung quanh;
- Ánh sáng với màu sắc không chỉ thu hút, tạo sự bắt mắt mà còn phản ánh được cái hồn của các kiến trúc được chiếu sáng. Mức độ và màu sắc ánh sáng tạo ra hình thức âm – dương, ngũ hành, ấn tượng nặng – nhẹ cũng như ấn tượng nhịp điệu.
Việc phối hợp màu sắc phù hợp góp phần tạo ra nhịp điệu và tăng giá trị nghệ thuật, làm cho các kiến trúc cổ thêm phần sinh động.
Xem thêm: Thiết kế chiếu sáng kiến trúc
Nguyên tắc thiết kế chiếu sáng công trình kiến trúc cổ
Hài hòa với phong cách kiến trúc
Ánh sáng phải tôn trọng vật liệu truyền thống như đá, gỗ, gạch nung, sơn son thếp vàng... Cường độ và màu sắc ánh sáng nên ở mức vừa phải, tránh chiếu sáng quá gắt gây phản cảm. Các giải pháp chiếu sáng kiến trúc cổ thường sử dụng ánh sáng vàng ấm (2700K–3000K) để tạo cảm giác gần gũi và gợi niềm hoài cổ.
Tạo điểm nhấn thẩm mỹ
Sử dụng ánh sáng để nhấn mạnh các chi tiết nổi bật như cột, phù điêu, cửa vòm, mái ngói. Phối hợp đèn chiếu sáng công trình cổ dạng spotlight với edge lighting giúp tăng chiều sâu thị giác và làm rõ hình khối trong không gian đêm. Bố trí ánh sáng theo lớp (layered lighting) có thể tạo nên hiệu ứng chuyển động tinh tế.
Bảo tồn và tôn trọng di sản
Không sử dụng ánh sáng có tia UV, đèn công suất lớn sinh nhiệt cao hoặc gắn đèn trực tiếp vào bề mặt kiến trúc cổ. Thay vào đó, nên ưu tiên các thiết bị LED ánh sáng mềm, tuổi thọ cao, góc chiếu hẹp và kiểm soát được độ chói. Tất cả giải pháp đều phải đảm bảo không can thiệp vào kết cấu gốc của công trình.
An toàn và hiệu quả vận hành
Áp dụng hệ thống điều khiển thông minh như cảm biến, bộ hẹn giờ hoặc bộ điều chỉnh độ sáng để thay đổi cường độ ánh sáng theo thời gian hoặc lượng người tham quan. Giải pháp này vừa tiết kiệm điện năng vừa giảm ô nhiễm ánh sáng, góp phần bảo vệ môi trường xung quanh.
Thân thiện với môi trường và cộng đồng
Chiếu sáng công trình kiến trúc cổ không chỉ bảo tồn văn hóa mà còn tạo điểm nhấn cảnh quan về đêm. Do đó, cần sử dụng ánh sáng có dải quang phổ thân thiện với thị giác con người và động vật, tránh gây nhiễu loạn thị giác hay "ô nhiễm ánh sáng" cho khu dân cư lân cận.
Tính khả thi và bảo trì dễ dàng
Lựa chọn thiết bị chiếu sáng dễ lắp đặt và tháo gỡ khi cần tu sửa. Hệ thống đèn cần đảm bảo chống bụi, chống nước (IP65 trở lên) nếu lắp đặt ngoài trời, đặc biệt tại các vị trí tường cổ, hành lang, mái hiên...
Màu sắc ánh sáng trong công trình kiến trúc
Khi chiếu sáng mỹ thuật kiến trúc cổ, việc sử dụng ánh sáng phù hợp sẽ tạo ra không gian rộng, làm nổi bật khu vực có nhiều cây xanh, và tạo cảm giác hiện đại, hoành tráng, làm tăng chiều cao công trình. Tuy nhiên, cần tránh dùng ánh sáng không phù hợp để chiếu sáng mặt tiền các kiến trúc cổ.
Màu sắc ánh sáng mang tính giới thiệu, tượng trưng và truyền tải cảm xúc của các công trình kiến trúc cổ. Đây là một trong những cách quan trọng để thể hiện nét văn hóa của kiến trúc trong ánh sáng ban đêm. Ánh sáng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình hình ảnh và không khí của các kiến trúc, đồng thời tăng sức hấp dẫn của các kiến trúc cổ.
Màu sắc của ánh sáng nên dựa trên tông ấm nhất có thể. Việc sử dụng hợp lý ánh sáng màu và các ánh sáng màu khác nhau sẽ định hình lại các kiến trúc tốt hơn với các biểu hiện mới khác với ban ngày, mang lại trải nghiệm cảm xúc mới và tăng hiệu quả thẩm mỹ của kiến trúc cổ.
Vào ban đêm, các kiến trúc cổ được thể hiện dưới ánh sáng trắng ấm áp và kết hợp hài hòa với môi trường xung quanh. Bên cạnh đó, môi trường xung quanh cũng được khoác lên một sức sống mới.
Phương pháp tính toán số lượng đèn chiếu sáng mỹ thuật kiến trúc cổ
Trong chiếu sáng mỹ thuật kiến trúc cổ, các yêu cầu về định tính như: hiệu quả thẩm mỹ, khả năng khắc họa diện mạo chung và các chi tiết kiến trúc điển hình, màu sắc ánh sáng, khả năng hòa hợp với môi trường xung quanh... là những yêu cầu quan trọng hơn so với yêu cầu về định lượng (thể hiện qua chỉ tiêu mức độ chiếu sáng, độ rọi trung bình trên bề mặt công trình). Tuy nhiên, trong một số trường hợp, đặc biệt với giải pháp chiếu sáng đồng đều trên bề mặt công trình, cần có sự tính toán trong quá trình thiết kế để đảm bảo độ chiếu sáng trung bình đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn quy định. Trong quá trình tính toán, cần lựa chọn các loại đèn phù hợp và tính toán số lượng bộ đèn cần thiết.
Có hai phương pháp tính toán chiếu sáng: Phương pháp tính toán theo quang thông có thể dùng để tính toán sơ bộ số lượng đèn dùng để chiếu sáng kiến trúc cần lắp đặt; trong trường hợp cần tính toán chính xác hơn, có thể áp dụng phương pháp tính toán theo chỉ tiêu cường độ ánh sáng.
Kiểm soát sự chiếu sáng và độ sáng
Kiểm soát sự chiếu sáng và độ sáng của ánh sáng ban đêm trong chiếu sáng mỹ thuật kiến trúc cổ có thể định hình sự thay đổi của ánh sáng và bóng của công trình, đồng thời tạo ra những cảm giác tâm lý khác nhau thông qua sự tương phản giữa ánh sáng và bóng tối.
Nói chung, một ánh sáng nổi bật, mạnh ở trung tâm sẽ tạo ra bầu không khí sôi nổi. Sự mờ ảo tạo ra những cảm giác và sự phấn khích thú vị cho người xem.
Kết hợp với các phương pháp chiếu sáng kiến trúc cổ khác nhau
Sự kết hợp của các phương pháp chiếu sáng kiến trúc khác nhau như chiếu sáng trong suốt, chiếu sáng đường viền hoặc chiếu sáng đặc biệt có thể tạo thành các hiệu ứng ánh sáng đa dạng của các điểm, đường và bề mặt, đồng thời tăng tính phân lớp.
Để ánh sáng chiếu từ trong ra ngoài, không trang trí quá mức, tôn trọng các kiến trúc cổ và làm cho các công trình trở nên thú vị hơn vào ban đêm. Các phương pháp chiếu sáng ban đêm có thể được áp dụng toàn diện để đảm bảo có sự thay đổi nhất định trên cơ sở hài hòa tổng thể của công trình, giúp hiệu ứng ban đêm của kiến trúc cổ có tính chất đa tầng và phong phú, làm nổi bật hơn các đặc điểm văn hóa kiến trúc cổ.
Công ty ProLux - Thiết kế giải pháp chiếu sáng
Trong bất kỳ công trình nào – từ biệt thự, khách sạn, nhà phố đến resort nghỉ dưỡng – việc thiết kế chiếu sáng không chỉ đảm bảo yếu tố công năng mà còn góp phần tạo nên cảm xúc và dấu ấn riêng cho không gian.
Nếu bạn đang tìm kiếm giải pháp ánh sáng vừa tinh tế, vừa phù hợp với nhu cầu sử dụng thực tế, hãy tìm hiểu thêm về thiết kế chiếu sáng – bước đầu tiên quan trọng để không gian của bạn trở nên sống động và hoàn thiện hơn mỗi ngày.
- Showroom: 319B2 Lý Thường Kiệt, Phường 15, Quận 11, TP Hồ Chí Minh
- Hotline: 0913 845 650 - 0978 752 888
Xem thêm: Thiết kế đèn trang trí
